Zeytinyağı ihracatında yasak kaldırıldı

Duygu Erdoğan – Pandemi nedeniyle dünyada gıda arzında yaşanan sıkıntılar, ardından Rusya ve Ukrayna arasındaki savaşla tetiklendi. Bu süreçte özellikle ayçiçek yağı konusunda yıl boyunca ithalat ve yüksek fiyat artışları gündeme geldi. Tarım ve Orman Bakanlığı, Karadeniz havzasında yaşanılan olağanüstü durum nedeniyle Türkiye’de gıda arz güvenliğinin sağlanması ve erişimde sorun yaşanmaması amacıyla mart ayında 5 kilogram üzerindeki ambalajlarda dökme zeytinyağı ihracatına yasak getirmişti. Bu yasak 7 Temmuz itibarıyla kaldırıldı. Bu sezon ‘var yılı’ yaşayacak zeytinde alınan karar üretici ve ihracatçıları memnun etti.  

Üretici ve ihracatçılar, ihracat yasaklarıyla Türkiye’nin pazar kaybetme endişesini dile getirerek, yasağın kaldırılması konusunda sık sık görüş iletmişlerdi. Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçıları Birliği Başkanı Davut Er, 6 Temmuz’da Tarım ve Orman Bakanlığı Bakan Yardımcısı Dr. Nihat Pakdil, Gıda ve Kontrol Genel Müdürü Dr. Durali Koçak ve Bitkisel Üretim Genel Müdürü Dr. Mehmet Hasdemir’e makamlarında yaptıkları görüşmelerde yasağın kaldırılması taleplerini gerekçeleriyle bir kez daha aktardıklarını, Bakanlığın 7 Temmuz’da yasağı kaldırdığını dile getirdi. 

‘İkame edilemezdi’ 

Tarım Yazarı Ali Ekber Yıldırım, dünyanın önemli üreticilerinden Türkiye’de zeytinyağı konusunda sıkıntı olmadığını ancak bakanlığın ayçiçek yağına ikame etme düşüncesiyle bir kısıtlamaya gittiğini söyledi. Yıldırım, “İkisinin tüketicisi başta olmak üzere her şey farklı, ikame edilemezdi. Zeytinyağı ihracatının büyük kısmı dökme olarak yapılıyor. Yani üretici de ihracatçı da olumsuz etkilendi. Bu yıl iyi bir üretim bekleniyor. Ancak ihracat sezonu ekim-kasım gibi yoğunlaştığı için o zaman ne olacağına yeniden bakmak lazım” diye konuştu. 

Türkiye’nin bu sezon iyi bir ürün beklediğini anlatan Yıldırım, dünyada ise başta İtalya olmak üzere İspanya bölgelerinde yaşanan yoğun kuraklığa dikkat çekti. Ayrıca Yıldırım, ihracatın markalı olması konusunda çalışmalar yapılması gerektiğini kaydetti. 

Yüzde 50’si dökme 

Konuya ilişkin değerlendirmede bulunan Aydın Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı Fevzi Çondur, Türkiye tarımsal ürünlerinin ihracatında önemli bir paya sahip olan zeytinyağına getirilen ihracat kısıtlamasının, ihracatta sürdürülebilirliği olumsuz etkilediğini, zeytinyağı ihracatındaki kısıtlamanın kaldırılmasının son derece yerinde bir karar olduğunu belirtti. Çondur, “Ülkemizde zeytinyağı ihracatının yüzde 50’si dökme zeytinyağı olarak yapılıyor. Alınan bu karar hem üreticilerimizi hem de ihracatçılarımızı memnun edecek ve çifte bayram sevinci yaşatacak” dedi. 

Tüketim ve ihracat artıyor

Türkiye’nin yıllık zeytinyağı tüketiminin 150 bin ton civarında olduğunu belirten Davut Er, “İhraç edilebilecek 130-140 bin ton zeytinyağımız var. Önümüzdeki yıl var yılı. Ürün arzında sorun yaşanmayacak” dedi. Türkiye, 2021/22 ihraç sezonunda 36.7 bin ton zeytinyağı ihraç edip 124.7 milyon dolar döviz getirisi sağladı.