Güneş tutulması depremi tetikler mi? ‘Korku pompalıyorlar’

Mert İnan – Olası büyük Marmara depremine ilişkin farklı görüşler ortaya atılmaya devam ederken, 25 Ekim günü yaşanacak Güneş tutulması öncesi yeni bir tartışma başladı.

11 Ağustos 1999 ve 29 Mart 2006’da gerçekleşen Güneş tutulmalarının ardından 25 Ekim günü Türkiye saati ile 11.58’de oluşacak güneş tutulmasını çıplak gözle izlenecek olması “Güneş tutulması depremi tetikleyebilir” söylemlerini de yeniden gündeme taşıdı.

‘Hiç ilişki yok’

İTÜ Maden Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü’nden Prof. Dr. Cenk Yaltırak, Güneş tutulması ile deprem arasında herhangi bir ilişki olmadığına dikkat çekerek, “Son 500 yılda, 24 Güneş tutulması yaşanırken hiçbir tutulma anında deprem yaşanmadı. 11 Ağustos 1999’daki tutulmadan 6 gün sonra Kocaeli depreminin oluşması üzerinden felaket yorumu yapanlar diğer 23 tutulma sonrası neden deprem olmadığı konusunda bir açıklama yapamıyorlar” dedi. Prof. Dr. Yaltırak, bilgiye dayanmayan söylemlerin halkta tedirginliğe neden olduğunu da dile getirerek, şöyle devam etti: “Bazı kişiler 2006’daki tutulmanın ardından da şimdiki gibi açıklamalar yapmıştı. Ancak o dönem büyük deprem olmadı. Halkımız, sosyal medya üzerinden her söyleneni ciddiye almak yerine, bilim insanlarına kulak vermeli. Kusura bakmasınlar ama bazı hocalarımız da temel fizik kurallarından habersiz. Bir hocamız, Güneş tutulmasında litosferin (yer kabuğu) 25-30 santim kabaracağını dile getiriyor. 2.5 milim veya 2.5 santim dese anlayacağız ancak 25 santimlik bir kabarma gezegenlerin kütleleri açısından mümkün değil. Güneş tutulmasında yer kabuğunun 25-30 santim kabarması için Ay gezegeninin Jüpiter büyüklüğünde olması gerekir. 2006’daki tutulma depreme neden olmadı. Sürekli halkı tedirgin edecek, bilimsel gerçekliği olmayan söylemler üzerinden korku pompalanması doğru değil.”

Şehir efsaneleri

Kocaeli Üniversitesi Jeofizik Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şerif Barış da Milliyet’e yaptığı açıklamada, Güneş tutulması ile deprem arasında bir bağlantı olmadığının altını çizerek, şu görüşleri dile getirdi:

“Her doğa olayı sonrası ‘Büyük deprem olacak’ açıklaması yapılması bilim insanlığı ile çelişen bir durum. Dünyada her yıl 7’den büyük 18 deprem, 6’dan büyük 120 deprem ve 5’ten büyük 2 bin deprem meydana geliyor. Tutulmanın yer çekimine etkisi sadece gölgeden ibaret. Depremlerin tamamı yer kabuğunun 10 ile 650 km derininde meydana geliyor. Bu derinliklere tutulma etkisini olması mümkün değil. Çok sayıda bilimsel araştırmada Güneş tutulması ile deprem arasında ilişki bulunamadı. 17 Ağustos 1999 depreminden sonra elektromanyetik sinyalleri ölçtük. Depreme etkisine dair en ufak bir veriye ulaşamadık. Halkımız, korku içerikli içi boş söylemlere itibar göstermesin.Karıncaya, buluta, yıldıza bakıp deprem yorumu yapanlar şehir efsanelerini ortaya saçıyor.”