Ayasofya-i Kebir Camii Şerifi’nin birkaç nesil sürecek olan restorasyon çalışması başladı
Yaklaşık 1486 yaşında olan Ayasofya-i Kebir Camii Şerifi, restorasyona girdi… İlk detaylı restorasyonun Sultan Abdülmecid zamanında İsviçreli mimar kardeşler tarafından 1848-1850’li yıllar arasında yapıldığı caminin türbelerinde hummalı bir çalışma var…
Ayasofya-i Kebir Camii Şerifi’nde restorasyon çalışmaları başladı.
Kültür ve Turizm Bakanlığı, Vakıflar Genel Müdürlüğü ve İstanbul Valiliği’nin ortaklığıyla başlatılan restorasyon çalışmaları çerçevesinde ilk olarak Ayasofya’nın analizleri yapıldı.
Olası bir depremde ağır hasar alacağı tespit edilen camide güçlendirme yapılmasına karar verildi.
İbadete ve ziyarete açık olacak
Oluşturulan bilim kurulunun önerisiyle yaklaşık 1486 yaşında olan caminin bahçesinde bulunan türbelerde restorasyona başlandı.
Çalışmaların ne zaman biteceği öngörülemezken, restorasyon ilerleyen zamanlarda Ayasofya’nın diğer bölümlerinde devam edecek.
Öte yandan cami, restorasyon süresince ibadete ve ziyarete açık olacak.
Restorasyon, birkaç nesil sürek
Bilim Kurulu Üyesi Yüksek Mimar İhsan Sarı, Ayasofya gibi eserlerin ne kadar zamanda restore edileceğinin belli olamayacağını ancak tecrübesine dayanarak birkaç nesil sürebileceğini aktardı.
“Zaman zaman kısmi restorasyonlar yapılmış ama bundan önceki detaylı restorasyon Sultan 2. Abdülmecid zamanında İsviçreli mimar kardeşler tarafından 1848-1850’li yıllar arasında yapılmış, ondan sonraki en detaylı restorasyonun arifesindeyiz” diyen Sarı, şöyle devam etti:
Anıt eserin şu anda bilgisayar ortamına aktarılacak olan lazer okumalarıyla yapılan kat planları bitmek üzere. Bütün kesitleri hazırlanıyor. Akabinde de Ayasofya’nın restorasyonu başlayacak ama Ayasofya gibi kültür varlıklarının restorasyonu ne başlar, ne de biter. Bunlar sürekli devam edilmesi gerekilen kültür varlıkları. 1486 yaşında olan bir kültür varlığından bahsediyoruz. Şu anda 3. Murad’ın türbesinin çatısında kurşun değişme işlemi başladı. Çamur sıvası yapılıyor, sonra içinin detaylarına girilecek.
Minarelerinde bazı sıkıntılar var
Caminin minarelerinde sıkıntı olduğunu ve bir minarede söküm yapılabileceğini aktaran İhsan Sarı, şöyle devam etti:
Anıt eserin minarelerinde bazı sıkıntılar var, bunları tespit ediyoruz. Çalışmalar yapılıyor. Bazı minarelere konsolidasyon maksatlı müdahaleler yapılacak. Bir minarede de kısmi bir söküm yapılabilir ama o şu anda değerlendirme aşamasında. Çatısındaki kurşunlarda zaman içinde sıkıntılar oluşmuş, onlara müdahale edilecek. Mlesef kullanılan çimento sıvalar var cephelerde, onlar ivedilikle anıt eserden uzaklaştırılıp özgün horasan harçlı sıvalarla yeniden sıvanacak. Bu anıt eserin altında da uzmanların tespit ettiği yaklaşık 936 metre altyapı var. Bu altyapının 668 metresi şu anda boş ama konsolidasyona veya restorasyona ihtiyacı olan durumda. 268 metrelik kısmı ise zaman içinde bir sebeple dolmuş. Bu alanında açılması gerekiyor. Üstünün nasıl konsolidasyona ve restorasyona ihtiyacı varsa, altyapısı da konsolidasyona belki restorasyona ihtiyaç duymakta.
Çalışmalarda son durum
Çalışmalarla ilgili gelinen son aşamayı da anlatan Sarı, şöyle konuştu:
Sultan 2. Selim’in kubbesinin kurşun kaplaması değiştirildi. 2. Selim’in torunu Sultan 3. Mehmed’in de aynı şekilde. Çok önemli mermerden Rumi detaylar var. Onların üzeri mlesef kapatılmıştı. Bu restorasyon sırasında bu kısımlar yeniden açıldı ve kurşun kaplamaları değiştirildi. İçinin kapılarının da restorasyonu şu anda devam ediyor. Bu gibi anıt eserlerde şu kadar zamanda restore edeceğiz demek çok zordur çünkü açtığımız yerlerde ne çıkacağını bilemiyoruz. Ama tecrübemle şunu söyleyebilirim ki birkaç nesil sürecek bir restorasyonun arifesindeyiz. Buna başladığımız an peyderpey bu anıt eser restore olmaya başlayacak ve gelecek kuşaklara sıhhatli bir şekilde aktarılmasının önü açılmış olacak.
Türbelerde yapılan restorasyon çalışması ise drone ile görüntülendi.