Ağustos ayındaki Süper Dolunay’a neden Mavi Ay deniyor?
Adını mevsimsel olaylardan alan ve diğer Ay’lardan oldukça farklı görünen “Mavi Ay”, oldukça şaşırtıcı bir kökene sahip. Peki Mavi Ay ismi nereden geliyor?
Bu yıl ağustos ayının sonundaki dolunay oldukça nadir görülüyor. Çünkü bu bir Süper Mavi Ay!
Bu yaz sonu gösterisi 30 Ağustos 2023 Çarşamba akşamı başladı ve 31 Ağustos gecesine kadar devam edecek. Peki ‘Mavi Ay’ adı aslında nereden geliyor? Ay gerçekten mavi mi görünüyor?
Neden Mavi Ay deniliyor
Popüler tabirle Mavi Ay, bir takvim ayında meydana gelen ikinci dolunaya verilen isimdir.
“’Mavi Ay’ terimi, Ay’ın kelimenin tam anlamıyla mavi renkte görünmesinden kaynaklanmış olsa da artık mecazi anlamda kullanılıyor ve Ay’ın güneş ışığı tarafından tamamen aydınlatıldığı nadir görülen bir dolunayın ikinci kez görülmesi anlamına geliyor.
Bu tür Mavi Ay’lar, yaklaşık olarak her iki ila üç yılda bir meydana geliyor. Ancak Mavi Ay’ın ikinci bir tanımı daha vardır; bu da ‘mevsimsel Mavi Ay’dır. Bu tür Mavi Ay, NASA’ya göre dört dolunay olan bir mevsimdeki üçüncü dolunaydır.
Ay’ın rengini ne etkiler
Gezegeni saran atmosferin Ay’ı nasıl gördüğümüzde büyük rolü var. Işık atmosferden geçtiğinde, mavi ışık kırmızı ışıktan daha fazla saçılır. Başka bir deyişle, mavi en iyi şekilde bükülür!
Gökyüzünün mavi olmasının nedeni budur; Güneş’ten gelen mavi ışık gökyüzünün her tarafına dağılıyor.
“Rayleigh saçılması” olarak bilinen bu etki aynı zamanda Güneş ve Ay’ın gökyüzünde alçaktayken kırmızı görünmesine de neden oluyor.
Ay gerçekten mavi görünebilir mi
Her ne kadar Süper Mavi Ay’ın renginin mavi görünmesi pek mümkün olmasa da Ay’ın fiziksel olarak mavi görünebildiği durumlar da vardır.
Toz parçacıkları daha büyükse, örneğin bir milimetrenin (bir mikron) binde biri kadar büyükse, o zaman bunun tersi meydana gelebilir; kırmızı ışık, toz parçacıkları tarafından engellenir ve yalnızca mavi ışık atmosferden geçebilir.
Çalkantılı atmosferimiz ve yağmurumuz sayesinde, bu kadar büyük mikron boyutundaki parçacıklar atmosferde yalnızca birkaç gün kalabiliyor. Bu da Mavi Ay’ın yalnızca birkaç gün gözlemlenmesine neden oluyor.
“Mavi Ay” terimi nereden geliyor
‘Mavi Ay’ terimini uzun süredir kullanıyoruz, ancak şaşırtıcı bir şekilde kökeni bir hataya dayanıyor.
‘Mavi Ay’ ifadesi, artık tipik olarak bir ay içinde ara sıra meydana gelen ikinci Dolunay’ı ifade ediyor.
Bu mecazi Mavi Ay’lar yılda bir veya iki yılda bir gerçekleşir ve bu tanım, 1940’larda bir astronomi dergisinde basılan bir yanlış anlaşılmadan kaynaklanıyor.
NASA’ya göre, 30 Ağustos 2023’ten sonraki bir sonraki Süper Mavi Ay; Ocak 2037’de, ardından da Mart 2037’de gerçekleşecek .