Prof. Dr. Işın Çelebi: Çözüm, ekonomide üretim verimliliği
Eski Ekonomi Bakanı Prof. Dr. Işın Çelebi, Türkiye ekonomi politikasını ve asgari ücreti değerlendirdi.
Asgari ücretin açıklanmasının ardından gelen yüzde 15’lik Merkez Bankası faiz kararı sonrasında ekonominin yönü ve piyasaların vereceği tepkiler merak konusu olmuştu.
Açıklamalarında ekonomide kademeli geçisin önemini vurgulayan Eski Ekonomi Bakanı Prof. Dr. Işın Çelebi, bütçe açığı ve dövizin, Türkiye’nin hemen çözmesi gereken 2 temel sorun olduğunu vurguladı.
Öncelikle dikkat edilmesi gereken konunun bütçe açığındaki büyüme olduğunu Çelebi, şu açıklamayı yaptı.
GSYH – Gayri Safi Yurtiçi Hasıla içindeki payı yüzde beşler düzeyine geliyor. EYT ve depremin etkisiyle yüzde on gibi bir bütçe açığı oluştu. Yeni bir bütçe yapma ihtiyacı var. Bunu da beraberinde çözmek lazım. Faiz ödemeleri bunun için de bütçenin dengesi için çok önemli.
“Türkiye’nin mutlaka ödemesi gereken dış borcu, 203 milyar dolar”
Çözülmesi gereken ikinci önemli sorunun döviz olduğunu hatırlatan Çelebi, döviz arzındaki sıkıntıya işaret ederek, “İlk beş aydaki işlemler önemli. Türkiye’nin mutlaka ödemesi gereken dış borcu, 203 milyar dolar. Bunu da dikkate alarak programı ona göre yönetmek gerekiyor.” uyarılarında bulundu.
“Kur Korumalı Mevduatla dövize olan talep düşürülmeye çalışıldı”
Kur Korumalı Mevduatın tasfiyesine ilişkin görüşlerini de paylaşan Çelebi, bu şekilde bir nevi döviz kurunu sabitleşmeyi sağlayarak, vatandaşın elindeki tasarrufların, kur korumalı mevduata dönüştürülerek, dövize olan talebin düşürülmeye çalışıldığını şöyle ifade etti:
Kur Korumalı Mevduatın yaklaşık 130 milyar TL gibi bir faiz yükü var. Bunun yarısını Hazine, yarısını Merkez Bankası ödüyor. Bu da piyasaları etkileyen bir durum.”
“Kur Korumalı Mevduatta, 2 trilyon TL’lik hacim oluştu”
2 trilyon TL’ye yakın bir kur korumalı mevduat hacmi oluştuğunu hatırlatan Çelebi’nin bu konuda değerlendirmesi ile şöyle:
Bunu birkaç yıla yayarak kademeli olarak aşağıya indirmek lazım. Bu faiz yükü çok büyük, 130 milyar TL gibi bir ödeme var. Onun için biraz yeni ekonomi yönetimine, Sayın Mehmet Şimşek’e ve arkadaşlarına 3 yıllık süre tanımak lazım.
Asgari ücret, memur ve emekli mşları ekonomiyi nasıl etkiler?
Asgari ücret, memur ve emekli mşlarındaki artışların ekonomiye etkilerini de değerlendiren ve çözüm önerilerini dile getiren Işın Çelebi, şu ifadeleri kullandı:
Birincisi asgari ücret yüzde 34 arttı, 11 bin 402 TL’ye geldi. İşverene 500 liralık bir teşvik ya da destek kararı çıktı. Bir vergi muafiyeti de var burada. Emekli mşlarını da asgari ücret düzeyine çıkarmak gereği var. Bu yapı para arzını ve talebi arttırıyor. Bu talebi önemli bir ölçüde dengelemek lazım. Bu enflasyonist bir etki oluşturur. Bir yandan enflasyon ve fiyatlar artıyor, hayat pahalılığı artıyor. Ama bir yandan da talebi arttıracak şekilde para arzını arttırıyoruz.
“Çözüm, ekonomide üretim verimliliği”
Bu sarmaldan çıkış yolunun mal üretimini ve ekonomideki üretim verimliliğini arttırmaktan geçtiğini söyleyen Çelebi, bunun yanı sıra ve paralelinde bir verimlilik programı hazırlamanın gerekliliğini vurguladı. Para arzının arttırılırken, mutlaka üretimi, mal arzının da artırılmasını önerdi.
İhracatın çok önemli bir mesele olduğuna işaret eden Çelebi, sözlerini şöyle tamamladı:
İhracatı arttırmak şart. Şu anda ihracatın ithalatı karşılama oranı mlesef yüzde 60’lar düzeyinde. Bunu yüzde 80’lerin üstüne çıkarmak, yüzde 90’lara çıkarmak lazım. Bunun da yolu kuru arttırmak. Döviz kurunu ihracatı besleyecek şekilde arttırmaktan öte, Eximbank kaynaklarını mutlaka arttırıp, ihracatçının kredi talebini karşılamak lazım.