İlk ameliyatlı kafatası ‘canlandırılacak’

Aksaray’ın Gülağaç ilçesi Kızılkaya köyündeki Aşıklı Höyük, 10 bin 400 yıllık tarihiyle Orta Anadolu ve Kapadokya’nın ilk köyü olarak biliniyor. Tarihte birçok ilklere ev sahipliği yapan Aşıklı Höyük’te, koyun ile keçinin evcilleştirilmesinin yanı sıra tarım denemelerinin ilk yapı taşları atılıyor. Aşıklı Höyük’te 1989’daki kazılarda bulunan, tarihteki ilk beyin ameliyatının gerçekleştirildiği 9 bin 500 yıllık kafatasında “canlandırma” projesi hayata geçiriliyor. Tıp tarihi açısından da büyük önem taşıyan, Aksaray Müzesi’nde sergilenen ve 25 yaşlarındaki bir kadına ait olduğu belirtilen ilk beyin ameliyatının yapıldığı kafatası “canlandırılacak”.

Balmumu olacak

Aksaray Müzesi Müdürü Yusuf Altın, kazı çalışmaları sırasında bulunan kafatasında iki delik olduğunu, bu çalışmanın tarihte gerçekleştirilen ilk kafatası ameliyatı olduğunu ifade etti. 9 bin 500 yıl önceki dönemde insanların yaş ortalamasının 30-35 olduğunu aktaran Altın şunları söyledi: “Kafatasında yapılan çalışmalardan, ameliyatı gerçekleştirilen kadının işlemin ardından 10 gün kadar yaşadığı bilim insanlarınca saptandı. Aksaray  Müzesi’nde sergilenen kafatasında Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan alınan iznin ardından Aksaray Belediyesi etlendirme çalışması projesi başlattı. Kafatasının üç  boyutlu taramasını yaptırdık. Bunlardan iki tane yapılacak ve Aksaray Bilim  Merkezi’yle müzemizde sergilenecek. İşlemleri Almanya’da yaptırıyoruz. Bittikten  sonra getirerek vatandaşlarımıza sunacağız. 9 bin 500 yıl önceki 25 yaşlarındaki bir kadını canlandıracağız ve ziyaretçilerimize göstereceğiz. Canlandırma işlemi  balmumu şeklinde olacak.”

‘Aşıklı kadınıyla tanışacağız’

Aşıklı Höyük Kazı Başkanı Prof. Dr. Mihriban Özbaşaran, Aşıklı Höyük’te kazıların 1989’da başladığını hatırlattı. Özbaşaran, “Orta Anadolu’da lk tarım ve hayvancılıkla uğraşan insanları burada görüyoruz. Milattan Önce 8400’lerde başlıyor ilk yerleşme” dedi. Özbaşaran, bu ilklerin yanı sıra bölgede 25 yaşlarında bir kadının  kafatasına cerrahi operasyonun yapıldığının tespit  edildiğini söyledi.

Bebeğiyle gömülmüş

Kafatasının ait olduğu kadının bebeğiyle birlikte gömüldüğünü ve o şekilde  bulduklarını aktaran Özbaşaran şöyle konuştu: “Bu kafatasının özellikle delindiği, çok hassas bir şekilde işlem yapıldığı ortaya çıkarıldı. Bunun obsidyen deliciler kullanılarak yapılan bir ameliyat olduğu belirlendi. Bu delik olduktan sonra kafatasındaki hücrelerde yenilenme var. Yani kadının en  azından bir süre daha yaşadığı anlaşılıyor. Aşıklı Höyük’ün tıp tarihi açısından  önemi çok büyük. Kafatasıyla ilgili yeni bir çalışma yürütülüyor. Onu üç boyutlu olarak canlandıracağız. Heyecanla bekliyoruz, projeyle o kadını canlandırmış  olacağız. Biz de Aşıklı kadınıyla tanışacağız. O bakımdan çok heyecanlıyız.”