Türk sanayisi 2 trilyonu aştı

DUYGU ERDOĞAN – İstanbul Sanayi Odası (İSO), ‘Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu Araştırması’nın 2021 yılı sonuçlarını açıkladı.

İSO Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan tarafından 54’üncüsü açıklanan araştırma sonuçlarına göre, 2021’de üretimden satışlara göre en büyük kuruluş 136.7 milyar lira ile TÜPRAŞ oldu.

İkinci sırada 67.3 milyar lira ile Ford Otomotiv, üçüncü sırada 55.1 milyar lira ile Star Rafineri yer aldı. İSO 500 sanayi kuruluşlarının üretimden satışları 2020’deki 1.2 trilyon lira olan seviyesinden, yüzde 73.8’lik artışla 2021 yılında 2 trilyon lirayı geçti. Artışın yüksek olmasında ihracattaki güçlü büyüme ile döviz kurları ve enflasyondaki hareketlenmenin etkili olduğu değerlendirildi.

İSO Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan, “İSO 500’ün 2021 performansı, sorunlarına ve krizlere rağmen güçlü bir üretim yapımız ve üretmek arzusuna sahip sanayicilerimiz olduğunun en somut göstergesi. Eşine tarihte az rastlanan pandemi kaynaklı krizin ardından sanayimizin bu performansı her türlü takdire şayan” dedi.

Kârda yüzde 139 artış

Küresel ticaretteki canlanma ve Türkiye’ye yönelik ilave tedarik talebi sonucu Türkiye’nin 2021 ihracatının yüzde 32.8 artışla 225 milyar doları aştığını hatırlatan Bahçıvan, İSO 500’ün ihracatının 2021’de yüzde 33.9’luk artışla 85.8 milyar dolara ulaştığını kaydetti. Söz konusu şirketler, Türkiye ihracatının yüzde 38.1’ini, sanayi ihracatının ise yüzde 39.4’ünü gerçekleştirdi. Hem Türkiye, hem de İSO 500 ihracatının tarihi rekoru oluştu. 

Araştırmaya göre İSO 500’ün 2021’de faaliyet kârı yüzde 139 oranında artarak 143 milyar liradan 342 milyar liraya çıktı.

Böylece faaliyet kârlılığı 4 puan artışla yüzde 14.8’e yükseldi. Türkiye’nin en büyük 500 sanayi kuruluşu içerisinde 2021’de 405 şirket kâr etti. Faiz, amortisman ve vergi öncesi kâr elde eden firma sayısı ise 489 oldu.

Borçlar büyüdü

İSO 500’ün ana bilanço göstergesine göre, 2021 yılında İSO 500’ün aktif toplamı yüzde 65.4 artarak 1.3 trilyon liradan 2.1 trilyon liraya yükseldi. Özkaynaklar 407 milyar liradan 624 milyar liraya yükselerek yüzde 53 artarken, toplam borçlar 881 milyar liradan 1.5 trilyon liraya çıkarak yüzde 71 büyüdü. Erdal Bahçıvan,  “Sanayicinin borç-özkaynak ilişkisini ortaya koyan bu tablo, son yıllarda kaynak yapısının özkaynaklar aleyhine bozulduğunu gösteriyor” dedi.

İstihdam arttı

Devreden KDV sorununu 2021’de daha belirgin hissettiklerini anlatan Bahçıvan, “İSO 500’ün üzerindeki devreden KDV yükü yüzde 91 gibi büyük bir artışla 24 milyar liraya yaklaştı” dedi. 

İSO 500’ün istihdamı da 2021 yılında yüzde 5.6 artarak 757 bin 24 kişiye yükseldi. Aynı yılda ödenen maaş ve ücretlerdeki artış ise yüzde 33 oldu.

Finansman giderleri de arttı

Erdal Bahçıvan, faaliyet kârı yüzde 139 artarak 342 milyar liraya çıkan İSO 500’ün üretim faaliyeti dışı gelirlerdeki artışın kârlılığa pozitif katkı yaptığını söyledi. Bahçıvan, “İSO 500’ün diğer faaliyetlerden olağan gelir ve kârları 579 milyar lira iken, gider ve zararları 482 milyar lira olarak gerçekleşti. İSO 500’ün 97 milyar liralık üretim faaliyeti dışı net gelir elde ettiği görülüyor” ifadelerini kullandı. Bahçıvan, “İSO 500’ün finansman giderleri Türk lirasındaki değer kaybı, enflasyondaki artış ve faiz oranlarındaki yükselişin etkisiyle yüzde 135 artarak 89 milyar liradan 209 milyar liraya yükseldi” dedi.