Dünya medyasının Google zaferi!

EKONOMİ SERVİSİ – Bu konu, 2010 yılından beri gündemde. Dünyada medya şirketleri yıllardır Google ve Facebook gibi teknoloji firmalarının ek bir ödeme yapmadan kendi haberlerini arama sonuçlarından göstermesinden şikayet ediyor.

İspanya’yla başladı

Google’a karşı yasa çıkaran ilk ülke İspanya oldu. 2014’de yasa çıkartılarak Google News’in verdiği linkler için telif ödemesi zorunlu kılındı. Google News bir süre ülkeden çekildi ama daha sonra anlaşmaya varıldı. Bu tarz uygulamalar ise 2021-2022 yılında hız kazandı. Avustralya hükümeti de benzer bir karar aldı. 21 Şubat 2021’de, Avustralya hükümeti yeni bir kanun çıkardı. Bu kanuna göre Google ve Facebook’un aramalarda çıkan haberler için yayıncılarla görüşerek lisans anlaşması yapması istendi. Google önce bunu kabul etmedi ve arama hizmetlerini ülkeden çekmekle tehdit etti. Ancak daha sonra anlaşmaya varıldı.

O dönemde Google, Avustralya’da Google News Showcase adlı bir platform çıkardı. Google bir dönem bu sistemin yürüyemeyeceği konusunda Avustralya hükümetine lobi yaptı. Ancak daha sonra aralarında Canberra Times’ın da bulunduğu yedi yerel yayın için telif ödemesine başladı.

Google’ın News Showcase özelliği Türkçe’ye Haber Vitrini olarak çevriliyor. Önce Almanya ve Brezilya’da kullanıma sunuldu. Daha sonra Fransa, İngiltere, Avustralya, Arjantin ve Kanada’da devreye girdi. Google bu hizmeti diğer ülkelere de açmayı planlıyor. Kanada hükümeti de Google’a benzer bir zorunluluk getirdi. Firma bunun üzerine 8 yayıncıyla içeriklerine telif ödemek için anlaşma imzaladı.

Fransa’da çetin mücadele

Mart 2022’de ise Google, Fransa’da benzer bir anlaşmaya imza attı. Ülkede 300 haber grubunu temsil eden Apig adlı birlikle bir anlaşma imzaladı. Google bu sayede Fransız yayıncıların haber içeriklerini online olarak gösterme hakkı elde etti. Facebook da Apig’le benzer bir anlaşma yapmak zorunda kaldı. Google’ın ülkenin diğer büyük haber birliğiyle de anlaşması bekleniyor.

Google’ın Fransa’daki mücadelesi çok çetin oldu. Geçen yıl Fransız Rekabet Kurumu tarafından haber yayıncılarıyla telif hakları konusunda yaptığı görüşmede kurumun talimatlarına uymadığı için 500 milyon euro ceza yedi. Google, Fransa’da en büyük anlaşmalarından birini de ünlü haber ajansı Agence France Presse (AFP) ile yaptı. Uzun süren bir mücadelenin sonunda 2021 yılında beş yıllık anlaşma imzalandı. Anlaşma kapsamında Google, AFP’nin ürettiği içerikleri ve haberleri kullanması halinde Fransız Rekabet Kurumu’nun belirlediği çerçevede ajansa ödeme yapacak.

300 medya kuruluşuna telif

Alphabet bünyesindeki teknoloji devi Google’ın telif ödeme konusundaki en büyük anlaşması ise 11 Mayıs 2022’de gerçekleşti. 2019’da, Avrupa Birliği Telif Hakları Direktifi yürürlüğe girdi. Üye ülkeler bu direktifi zaman içinde iç hukuklarında kanunlaştırmaya başladılar. 11 Mayıs’ta ise, Avrupa Birliği’ndeki başta Fransa, Almanya olmak üzere diğer ülkelerin de yer aldığı 300 medya kuruluşuyla anlaşmaya vardı. Bu gruplar arasında Alman Der Spiegel, Die Zeit, Frankfurter Allgemeine Zeitung gibi devler yer alıyor. Platformun diğer medya kuruluşlarının da ödeme sistemine dahil olması için süreci kolaylaştıracak bir düzenleme geliştireceği de kaydedildi.