Konutta yeni fırsat 5 soru 5 cevap

Duygu Erdoğan – Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, önceki gün Bakanlar Kurulu toplantısının ardından hem ev sahibi olmak isteyenler için, hem de inşaat sektörünü hareketlendirmek adına yeni finansman modelleri duyurdu. Bu kapsamda düşük faizli ödeme sistemleriyle özellikle ilk konutunu alacakları desteklemek, diğer taraftan piyasadaki konut arzının artırılmasını teşvik etmek hedefleniyor. Buna göre Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile istişareler sonucunda 3 çözüm paketi oluşturulduğu belirtildi. 5 soru ve 5 cevap ile tüm yönleriyle ‘Konut Finansmanı Projesi’ni inceleyelim…

1 İlk evini alacak vatandaşlar nasıl desteklenecek?

‘İlk Evim Konut Finansman Paketi’ ile ilk konutunu alacak vatandaşlara; kamu bankalarınca, birinci el konutlarda uygulanmak üzere, 2 milyon lira değerine kadar konutlar için 10 yıla kadar vadeli, aylık yüzde 0.99 faizli konut kredisi sağlanacak.

2 İkinci el konut için uygulama var mı?

‘Genişletilmiş Konut Finansman Paketi’ ise ‘liralaşma stratejisini desteklemek amacıyla’ hayata geçirildi. Bu kapsamda, kamu bankalarınca, birinci ve ikinci el konutları kapsayacak şekilde konut değerinin en az yüzde 50’si 1 Nisan 2022 tarihinden önce açılmış ‘Döviz Tevdiat Hesabı’nın ya da hurda altının TCMB’ye satımı ile karşılanması şartıyla, 2 milyon lira değerine kadar konutlar için 10 yıla kadar vadeli, aylık yüzde 0.89 faizli konut kredisi sağlanacak. Destek paketindeki konut kredisi faiz oranı bu projeye özel olduğu için, önceden çekilmiş konut kredilerinin bu orana göre yapılandırılması mümkün olmuyor.

3 Yeni konut üretiminin hızlandırılması için neler amaçlanıyor?

Küçük ölçekli müteahhitlere, şehir içindeki küçük parsellere konut yapabilmeleri için metrekaresini belli bir fiyatın üzerinde satmamaları şartıyla uygun maliyetli krediler kullandırılarak konut üretimi desteklenecek. Bu konutlar 5 yıl süreyle satış sınırlamasına tabi olacak.

4 Küçük ölçekli müteahhitlere bu kapsamda hangi destekler verilecek?

‘İnşaat Sektörüne Özel Kredi Garanti Paketi’ ile projelerin hızla tamamlanarak konut arzına katılmasını hedefliyor. Buna göre, 1 Mayıs 2022 itibarıyla asgari yüzde 40’ı tamamlanmış ve yüzde 50’si satılmamış inşaat projelerinin tamamlanmasını desteklemek üzere, 1 yıl boyunca konut satış fiyatlarını sabit tutmayı taahhüt ederek bu fiyatları internet sitesinde kamuoyu ile paylaşan ve kredi veren kuruluşa da bildiren, KOBİ ve KOBİ dışı inşaat firmalarına yararlandırmak üzere, 36 ay vadeyle toplam 20 milyar lira finansman kaynağı sunulacak.

5 Düşük gelirli vatandaşlar için sosyal konut üretimi nasıl artırılacak?

Cumhurbaşkanı Erdoğan, düşük gelir grubundaki vatandaşları da konut sahibi yapmaya devam edeceklerini açıkladı. Bu kapsamda sosyal konut projeleri için TOKİ’ye 30 milyar liralık finans sağlanacak. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, Twitter hesabı üzerinden Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın açıkladığı finansmanla ilgili olarak, “Her bir vatandaşımızı ev sahibi yapana kadar çalışmalarımızı sürdüreceğiz. Bu kapsamda TOKİ eliyle düşük fiyatlı ve uygun ödeme koşullarıyla üreteceğimiz sosyal konutları milletimize sunmaya kararlılıkla devam edeceğiz” dedi.

Dikkat! İkinci el fırsatçısı devrede

Pazartesi akşamı yeni konut destek paketinin açıklandığı ilk dakikalardan itibaren konut satışı yapılan internet sitelerinde de hareketlenme başladı. Piyasadaki hareketten yararlanmak isteyen konut sahipleri ve bazı emlakçıların aynı dakikalarda fiyatlarını yukarı yönlü revize ettiği görüldü. Büyükşehirler başta olmak üzere tüm Türkiye’de konut fiyat artışlarının rekorlar kırdığı bu dönemde müteahhitler, ikinci el piyasada fiyatların speküle edildiğini belirtiyor. Bu kapsamda, “Zaten bunlar eski maliyetler ile yapılmış, hatta çoğu eski konutlar. Yani fiyat artışına bir gerekçeleri yok ancak piyasadaki bu oynaklıktan fırsat elde ediyorlar” ifadeleri iletildi. Bu nedenle iki gündür ilan fiyatlarının yenisiyle değiştirildiği, fiyatlarda yeni bir artış dalgası oluşturulduğu görülüyor. Konutun türü ve fiyatına göre 100 bin liradan 600 bin liraya kadar yeni fiyat artışları ilanlara yansıtılıyor.

Öte yandan Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, Twitter’dan  “Bazı internet sitelerinde birtakım fırsatçıların serbest piyasa ilkesiyle asla bağdaşmayacak bir şekilde konut fiyatlarında gerçekleştirdiği ‘fahiş’ artışları çok detaylı bir şekilde yakından takip ediyoruz. Vatandaşlarımızı mağdur etmeye kalkışanlar hakkında ilgili her adımı atacak, asla müsamaha göstermeyeceğiz” uyarısında bulundu.

‘Destekler olumlu, revize gerekebilir’

Son 3 – 4 yıldır konut üretim hacminin daraldığını hatırlatan Konut Geliştiricileri ve Yatırımcıları Derneği (KONUTDER) Başkanı Altan Elmas, pandemiyle geçen 2 yılda, kur türbülansına bağlı emtia fiyatlarındaki artışlar ve ardından savaş ortamı nedeniyle inşaat maliyetlerinin hızlı tırmandığını ifade etti. Elmas, “Üretilmesi gereken konutun yarısı kadar bir üretim oldu. Yıllık 800 bin konut ihtiyacına yönelik bir üretim olurken, son 3-4 yıldır 450 bin civarı üretim yapılıyor. Dünyadaki çoklu negatif etkilerle inşaat üretimi ciddi anlamda aksadı. Aralıktan bu yana ise inşaatlar çok yavaşladı, bunun arkasında özellikle dörde beşe katlayan inşaat maliyetleri var. Bunun hızlandırılması gerekiyordu. Bu hızlandırılmazsa kira krizinin çok daha can sıkıcı noktalara gideceğini biz de devletimize ifade ediyorduk. Bu çerçevede alınan tedbiri doğru görüyoruz” dedi.

‘3 milyon TL olsun’

Bu kapsamda müteahhit destekleri ve birinci el satışlarla üretimin desteklenmesinin doğru olduğunu vurgulayan Elmas, şunları söyledi:
“Ancak konulan şartları biraz esnetmek gerekebilir, revize isteyen şartlar var. İnşaat seviyesi ve satış seviyesinin kaldırılması lazım. Her inşaatın hızla yapılması ve satılması lazım. Sabit fiyat şartı ise kredi maliyeti düşük olursa değerlendirilir. İstanbul için 2 milyon değerinde konut için rakam biraz düşük. 3 milyona çıkarılabilir. Ya da ‘2 milyona kadar kredi’ şeklinde yeniden ifade edilebilir.”

‘İlk kıvılcım olacak’

İstanbul İnşaatçılar Derneği (İNDER) Başkanı Nazmi Durbakayım, açıklanan paketin konut almak isteyenlere fırsat sunarken, konut arzının artmasında da ilk kıvılcım olacağını düşündüklerini söyledi. Durbakayım, şunları söyledi:

“Açıklanan alternatifli destek paketleri ile konut ihtiyacı olanların faiz yükünü azaltarak, maliyetlerden dolayı değer artışı yaşayan konut fiyatlarına erişimini kolaylaştıracaktır. Aynı zamanda başta döviz ve altın olmak üzere makroekonomi üzerinde baskı yaratan stabil yatırımların reel ekonomiye kazandırılmasını da önemli bir hamle olarak görüyoruz. Özellikle birinci el konutlara sağlanan desteği, konut üreticilerinin taleplerinin de dikkate alındığı yönünde somut bir hamle olarak değerlendiriyoruz.

Diğer taraftan sektör; birçok oyuncusunun şartlardan dolayı çekildiği bu dönemde alınan bu radikal kararlar ile tekrar canlanacaktır diye umuyoruz. Bürokratik kanalların devreye girmesi, finansman desteği ile ateşlenen kıvılcımın meşaleye dönüştüreceğinden eminiz.”