Rehberlik tarih mi oluyor! ‘Turistler tercih ederse kayıp başlar’

Gonca Kocabaş / Milliyet.com.tr –  Dijitalleşme rehberlik mesleğine de hem olumlu hem de olumsuz yansıdı. Günümüzde bir müzeye gittiğinizde sizi gezdirecek ve farklı dillerde anlatım yapabilecek robot uygulamalarla karşılaşmanız olası. Özellikle pandemi döneminde gerçekleşen sanal turların daha da yaygınlaşacağını söyleyen uzmanlar, hiçbir şeyin direkt müzeye gidip oranın havasını solumak ve sosyalleşmek gibi olmayacağını söylüyor. Ancak bir yandan da akıllarda, “Acaba yakın zamanda rehberlere hiç gerek kalmayacak mı?” sorusu beliriyor.

Tarihi M.Ö. 7’nci yüzyıla dayanan bir meslek grubunun bir anda yok olmasının pek mümkün olmadığını söyleyen Turist Rehberi Berkay Akarsu, “Önce turist rehberliğinin tarihine bakmamız gerekiyor. İlk olarak Mısırlı rahiplerin olimpiyat oyunlarında yapmış olduğu seyahatlerle başlayan bir meslekten söz ediyoruz. Anadolu’ya geldiğimizde tarihçi ve coğrafyacı Herodot’u görüyoruz. 19. yüzyılda ise Thomas Cook’un İngiltere’de başlattığı tren geceleriyle modern seyahat endüstrisinin başladığı görünüyor. 20. yüzyıl başlarında ise, İngiltere’de Londra Kulesi için bazı seyahat acentelerinin istihdamı sonucunda rehberli gezilerin ortaya çıktığını biliyoruz. Yani böylesine bir meslek grubunun birden kaybolacağını kesinlikle ama kesinlikle düşünmüyorum” dedi.

‘SEYAHAT UYGULAMALARI MESLEĞİ GÖLGEDE BIRAKMAZ’

Bu tarz seyahat uygulamalarının olduğunu ve olması da gerektiğini savunan Berkay Akarsu, “21’inci yüzyıldayız ve inovasyon her şey için geçerli. Turist rehberleri de kendilerini geliştirmek zorunda. Ben bu tarz uygulamaların turist rehberliği mesleğinden daha çok seyahat yazarlığını ve seyahat kitaplarını etkileyeceğini düşünüyorum çünkü rehberlik sadece bir müzeyi ya da bir yerin tarihini anlatmak değildir. Rehberlikte duygular, iletişim vardır, sözlü ve görsel iletişim ön plandadır. Kitaptan ya da bir uygulamadan bir şeyler öğrenebilirsiniz ama duygular olmaz. Bunu size anlatan canlı birinin olması gerekiyor” diyerek rehberlik mesleğinin yalnızca bir yerin kültürel özelliklerini anlatmak olmadığının altını çizdi.

‘BU MESLEKTE KENDİNİZİ SÜREKLİ GELİŞTİRMENİZ GEREKİYOR’

“Pandemi döneminde insanlar uzaktan toplantı ve organizasyonlar yaptılar ama verim alamadıklarını gördüler. İnsanlar bir araya gelmek istiyorlar, bu iş rehberlik için de geçerli” diyen Berkay Akarsu şunları da ekledi:

“Bir uygulama üzerinden duyguları alamazsınız ve bir turist rehberine ihtiyaç duyarsınız. Meslekte güncel bilgiyle kendinizi geliştirmeniz gerekir. Okuduğunuz kitaplar veya uygulamalar kendilerini ne kadar çabuk yenileyebiliyorlar? Bu bir soru işareti. Rehberlikte bir anda her şey değişebiliyor ve biz o değişikliğe göre hızlıca hareket edebiliyoruz. Siz sadece bir uygulama üzerinden gezecekseniz, günün değişimlerine ayak uydurmanız çok kolay olmayacak. Belki de turunuz yarıda kalacak. Kısacası rehber sadece bir yeri anlatan kişi değildir. Aldığımız tarih, arkeoloji, sanat tarihi gibi eğitimlerin yanı sıra insan ilişkileri, psikoloji, destinasyon yönetimi gibi pek çok eğitim de alıyoruz.”

‘ÜLKELERİNE DÖNÜP BİZLERİ REFERANS GÖSTEREBİLİYORLAR’

Turist rehberliğinin en güzel yanlarından birinin ne istediğini bilen ve seyahat etme kültürü olan kişilerle doğrudan iletişimde olmak olduğunun altını çizen rehber Berkay Akarsu, Türkiye’nin çok başarılı rehberleri bünyesinde barındırdığını, gelen turistlerin de ülkelerine döndükten sonra rehberlerimizi referans olarak gösterdiklerini dile getirdi.

‘GEÇTİĞİMİZ YILLARA ORANLA ÇOK FAZLA ZORLAŞTI’

Değişen ve gelişen teknolojiye ayak uydurmak gerektiğini savunan ve rehberlerin artık kendilerini çok daha fazla geliştirme ihtiyacı hissettiklerine vurgu yapan Berkay Akarsu, “İnsanlar bilgiye artık daha çabuk ulaşıyorlar. Bu yüzden rehberlerin kesin ve doğru bilgiye sahip olması gerekiyor. Artık ne istediğini bilen misafirler çok daha fazla. Rehberle seyahat etmek isteyen insanlara, internette ya da uygulamalarda yazanları değil, daha doğru ve güncel bilgileri vermeniz gerekiyor” yorumunu yaptı.

‘BU MESLEĞİN EN BÜYÜK SORUNU SAHTE REHBERLER’

Son yıllarda yoğunluk olarak Arap ve Uzak Doğulu turistlerin Türkiye’yi tercih ettiğini, genellikle de günübirlik turlar veya 7-8 günü kapsayan paket turlar ile ülkede seyahat ettiklerini dile getiren Turist Rehberi Metin Yılmaz, mesleklerindeki en büyük sorunun sahte rehberler olduğunu dile getirdi.

Sahte rehberlerin yerli, yabancı, öğrenci sığınmacı, her statüde, her dilde, saha ve sanal denetimleri atlatmaya çalışarak belgesiz faaliyet yürüttüklerini söyleyen Metin Yılmaz, “Bu suçların tamamının cezaları var fakat daha caydırıcı yaptırımlar da olmalı. Mülteci olarak ülkemize gelen Suriyeli, Afgan, veya Pakistanlı biri, belgesiz, sahte rehberlik ve acentecilik hizmeti verebiliyor. Bunların önüne geçmemiz gerekiyor” açıklamasında bulundu.

‘REHBERLİK YAPARAK HAYATINI KAZANAN YAKLAŞIK 3 BİN KİŞİ VAR’

Diğer ülkelerde turist rehberliğinin yan meslek veya hobi amacıyla yapıldığını vurgulayan Metin Yılmaz, “Türkiye’de bu tam zamanlı bir iş, sadece İstanbul’da aktif olarak hayatını bu meslekten kazanan ve başka bir iş yapmayan yaklaşık 3 bin turist rehberi var ve Türk turist rehberleri, iyi bir eğitimden geçmiş, donanımlı, altyapısı sağlam, birçoğu sanat tarihçisi seviyesinde, bilgi birikimleri oldukça yüksek bir kitle” diye konuştu.

‘ÜLKEMİZİN REHBERLİK HİZMETİNİN SANAL DÜNYADA KARŞILIĞI YOK’

“Ülkemizde rehberlik hizmeti üst standartlarda sunuluyor. Bu yönden yabancı turistler ve elbette yurttaşlarımız da şanslılar” diyen İstanbul Rehberler Odası Başkanı Hüseyin Özgür Özaltun da, “En az bir yabancı dili çok iyi derecede yazıp konuşan üyelerimizin sundukları bu kaliteli rehberlik hizmetini aynı zamanda yurttaşlarımıza da büyük bir memnuniyetle Türkçe sunuyoruz. Mesleğe adım atmak için en az bir yabancı dili iyi bilmek yasal zorunluluk. Bu seviyede sunulan bir hizmetin yerini dijital uygulamalar alamaz, rehberlik hizmetinin ne olduğunu bilen turist bunun dijital alternatifinin olmayacağını bilir. Turistlerimiz dijital uygulamalar ile rehberlik mesleğini mukayese etme hatasına düşerse biz de dolaylı olarak iş kaybına uğrarız. Ülkemizin nitelikli rehberlerinin verdiği hizmetin sanal dünyada karşılığı yoktur, olmayacaktır” diyerek sözlerini noktaladı.