Bakan Varank: Hedefimiz beyaz kıtanın geleceğinde söz sahibi olabilmek

TÜBİTAK Kutup Araştırmaları Enstitüsü tarafından düzenlenen ‘5’inci Ulusal Kutup Bilimleri Çalıştayı’, Gebze Teknik Üniversitesi’nin kongre merkezinde gerçekleştirildi. Çalıştaya Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Hasan Mandal, TÜBİTAK MAM Kutup Araştırmaları Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Burcu Özsoy ve çok sayıda bilim insanı katıldı. Hem Kuzey Kutbu hem de Güney Kutbu’nda çeşitli bilimsel çalışmalar yapan veya yapmak isteyen araştırmacıları bir araya getirecek ‘5’inci Ulusal Kutup Bilimleri Çalıştayı’nda; 5 ayrı salonda eş zamanlı gerçekleştirilecek 14 oturum ile iklim değişikliğinin kutuplar ve çevre üzerindeki etkileri değerlendirilecek.

PROF. DR. MANDAL: YENİLİKÇİ BİLİM ANLAYIŞINA İHTİYAÇ VAR

Açılış konuşmasında faaliyetlerinden bahseden Prof. Dr. Burcu Özsoy’un ardından katılımcılara hitap eden TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Hasan Mandal, “Kutup araştırmalarında, konunun bilimsel boyutuyla yaklaşmak ve bugün için konuyu nasıl değerlendirmemiz gerektiği önemli. Belki birkaç yıl önce kutuplara baktığımızda, biraz daha farkındalık odaklı bir süreç görüyorduk. Nasıl uzaya bir bakışımız varsa kutup noktasında bakışımız da bir farkındalık noktasındaydı ama yaşadığımız süreçte, özellikle iklim değişikliğiyle beraber, bunun tamamen bir zorunluluk olması ve doğru anlaşılması, gereğinin yapılması için çalışıyoruz” dedi.

BAKAN VARANK: ÜLKEMİZİN ÖN SAFLARDA BULUNMASINI İSTİYORUZ

Kutup bölgelerinin iklim değişikliği araştırmaları açısından önemine değinen Bakan Mustafa Varank ise “Kutup bölgeleri, maalesef iklim değişikliğinden en çok etkilenen alanlar. İnsanoğlu, biliyorsunuz gözle görmeden bazı şeylere inanmakta direniyor, güçlük çekiyor ama iklim değişikliği öyle kritik bir husus ki etkilerini yaşadığınız şehirlerde görmeye başladığınızda zaten geç kalmış oluyorsunuz. İşte buzla kaplı kutuplar bu değişikliğin sinyalini önceden bize vererek adeta uyarıyor. Tabi kutuplar iklim değişikliği özelinde değil dünyanın geçmişine dair de önemli izler de taşıyorlar. Doğal bir laboratuvar hüviyetindeki bu bölgeler dünyanın dününe de bugününe de ışık tutabiliyor. Bu sebeple neredeyse her disiplinden bilimsel araştırmalara ev sahipliği yapıyorlar. Biz de ülke olarak, her alanda olduğu gibi kutup araştırmalarında da ülkemizin ön saflarda bulunmasını istiyoruz” diye konuştu.

‘HEDEFİMİZ BEYAZ KITANIN GELECEĞİ HAKKINDA SÖZ SAHİBİ OLABİLMEK’

Antarktika’nın geleceği konusunda Türkiye’nin de söz sahibi olması için çalışmalar yürüttüklerini dile getiren Bakan Varank, şunları söyledi: 

“Malumunuz, 1995 yılında Antarktika Anlaşması’na ‘danışman olmayan ülke’ statüsünde dahil olmuştuk ama son dönemde tüm kurum ve kuruluşlarımızın desteğiyle kutup çalışmalarında önemli gelişmeler kaydettik. Hedefimiz ‘danışman ülke’ statüsü kazanarak beyaz kıtanın geleceği hakkında söz sahibi olabilmek. ‘Danışman ülke’ olmak için sağlanması gereken kriterlerin başında bölgenin araştırılması konusunda yapılan faaliyetler geliyor. Bunun yanında üye olunması gereken uluslararası örgütler, taraf olunması gereken protokoller de elbette söz konusu. Biz bu prosedürleri hızlıca tamamlarız ancak burada siz değerli kutup araştırmacılarının katkıları çok daha önemli bir pozisyonda çünkü bu prosedürlere ek olarak, beyaz kıtada kayda değer bilimsel araştırmalar yürütülmesi, danışman ülke olmanın ön koşulu olarak belirlenmiş durumda. İşte bu amaçla ilki 2017 yılında olmak üzere kıtaya 5 bilim seferi düzenledik. 2019 yılında geçici üssümüzü faaliyete geçirdik. Meteoroloji istasyonumuzun ve 3 küresel uydu konumlandırma istasyonunun kurulumunu gerçekleştirdik. Malumunuz, 2020 yılındaki ‘4’üncü Ulusal Antarktika Bilim Seferi’ pandeminin ortaya çıktığı tarihlere denk gelmişti ancak alınan tedbirler sayesinde sefer ekibimiz sağlıklı bir şekilde ülkemize geri dönmeyi başardı. Pandeminin gölgesinde gerçekleştirdiğimiz 5’inci seferimizi ise diğer ülkeler gibi kısıtlı katılımla gerçekleştirdik. Bu sefer de daha çok sahadan verilerin toplanması, ekipmanların kontrol ve bakımına odaklandık.” 

’12 AY BOYUNCA ÇALIŞABİLECEK ŞEKİLDE TASARLADIK’

Antarktika kıtasında 12 ay boyunca hizmet verecek Türk bilim üssünün hayata geçirileceğini açıklayan Bakan Varank, “Şu anda 2022 yılında gerçekleştirmeyi planladığımız ‘6’ncı Ulusal Antarktika Bilim Seferi’nin hazırlıklarını yürütüyoruz. Diğer taraftan ‘Türk Antarktik Bilim Üssü’nün kurulmasına yönelik çalışmalarımızı da yoğun şekilde devam ettiriyoruz. Üssün konsept tasarımını tamamladık. Antarktika Anlaşması’na taraf 53 ülkenin olumlu değerlendirmesini alan, kapsamlı bir çevre etki değerlendirme raporunu bu yıl içinde taraflara sunduk. Bu bilim üssü dolayısıyla hepinizin heyecanlı olduğunu hissedebiliyorum. İstasyonu yaz-kış 12 ay boyunca çalışabilecek ve 50 kişiye ev sahipliği yapabilecek şekilde planladık. Böylece sürekli olarak beyaz kıtadan veri alıp sizlerin nitelikli araştırmalar yapmasına imkan sağlayacağız. Önümüzdeki dönemde bu işi hayata geçirebilmek için bütün hazırlıklarımızı yapıyoruz. İnşallah bu Türk bilim üssünü de bu kıtada kurarak bilim insanlarımıza çok önemli bir bilgi kaynağı kazandırmış olacağız” diye konuştu. 

LİSE ÖĞRENCİLERİNE ANTARKTİKA MÜJDESİ

TEKNOFEST kapsamındaki ‘Lise Öğrencileri Kutup Araştırma Projeleri Yarışması’nda dereceye giren öğrencilerin Antarktika deneyimi yaşaması için hazırlıkların yapılması yönünde talimat veren Varank, “Kutup araştırmalarının sonuçları, sadece kutup bölgelerinde olup biten olayları değil değişen iklim ile birlikte aynı zamanda dünyamızda nelerin olduğunu anlamak için de çok önemli. Yine TÜBİTAK BİDEB ile birlikte Lise Öğrencileri Kutup Araştırma Projeleri Yarışması’nı başlattık. Yarışmada dereceye giren projeleri TEKNOFEST kapsamında kamuoyu ile buluşturduk. Bizim bu öğrencilerimizi Antarktika’ya da götürmemiz lazım. Bunun hazırlıklarını da yapalım. Madem ki Antarktika ile ilgili bir proje yapmışlar ve başarılı olmuşlar, o deneyimi yaşamak onların hakkıdır diye düşünüyorum. Bunun da tedbirini alalım. O gençlerimizi Antarktika’ya götürelim” dedi.

‘176 YAYIN SAYIMIZA 5 YILDA YAKLAŞIK 90 YAYIN EKLENDİ’

Türk araştırmacıların kutuplar konusundaki yayınlarının her geçen gün arttığına dikkat çeken Bakan Varank, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Bilmenizi isterim ki tüm bu çalışmalarımızın yanında, siz değerli araştırmacılarımızın proje ve faaliyetlerine de önemli destekler sağlıyoruz. Bu alandaki 30 projeye TÜBİTAK ARDEB çağrıları kapsamında bugüne kadar 6 milyon TL’nin üzerinde kaynak aktardık. Kutup araştırmaları enstitümüz de 30 farklı projenin tamamlanması için teknik destek sağladı. Bu projeler sayesinde Türk bilim insanları tarafından 80 bilimsel yayın ve 30’u lisansüstü olmak üzere 50’nin üzerinde tez yapıldı. Bu desteklerimiz neticesinde ülkemizin kutuplar konusundaki yayın sayılarında gözlemlenen artış bizleri ziyadesiyle memnun ediyor. Bakınız, 1977 yılından 2017 yılına kadar 176 olan yayın sayımıza, sadece son 5 yılda yaklaşık 90 yayın daha eklendi ve toplam sayı 260’a ulaştı.”